Αθηνά και Ποσειδώνας

Αφού γιορτάσαμε το α στην τάξη μας, δεν μπορούμε να μη γιορτάσουμε και την Αθηνά. Όχι, δε σας μιλάμε για τη φίλη και συμμαθήτριά μας την Αθηνούλα, αλλά για την πρώτη Αθηνά που φάνηκε ποτέ στον κόσμο. Τη θεά Αθηνά, τη θεά της σοφίας:

Ο ΔΙΑΣ ΓΕΝΝΑΕΙ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ*

Η Αθηνά, η θεά της φρονιμάδας κι η πιο αγαπημένη κόρη του Δία, δε γεννήθηκε κανονικά όπως γεννιούνται θεοί και άνθρωποι.

Οι άνθρωποι τη φανταζόντανε καλοκαμωμένη, γαλανομάτα, με βαριά περικεφαλαία, με θώρακα και ασπίδα, με τετράψηλο δόρυ, να έχει σα σύμβολά της το κλαδί ελιάς και την κουκουβάγια.

Το παράξενο είναι ότι έτσι δα ακριβώς ξεπετάχτηκε από το κεφάλι του πατέρα της. {...}

Η Αθηνά παραβγήκε κάποτε με τον Ποσειδώνα για το ποιος θα πάρει στην προστασία του την πόλη Κεκροπία, την κατοπινή Αθήνα. Καθώς δε συμφωνούσαν, αποφάσισαν να ζητήσουν από τους ίδιους τους κατοίκους της να διαλέξουν, προσφέροντας ο καθένας τους από κάποιο δώρο.

Ο Ποσειδώνας έταξε μπόλικο νερό, χτύπησε με την τρίαινά του ένα βράχο της Ακρόπολης, και ξεπετάχτηκε σιντριβάνι το νεράκι.

Η Αθηνά τότε χτύπησε το χώμα με το δόρυ της και φύτρωσε ένα δέντρο. Η ελιά.

Οι κάτοικοι πολύ το σκέφτηκαν ποιο δώρο να διαλέξουν.

- Οι ελιές τρώγονται. Το λάδι που βγάζουν το βάζουμε σ' όλα τα φαγητά και γίνονται νόστιμα και χορταστικά. Τη νύχτα το καίμε στα λυχνάρια... έχουμε φως. Το νερό, είναι σκέτο νερό...

Ο Κέκροπας δέχεται το δώρο της Αθηνάς, το ιερό δέντρο της ελιάς (κρατήρας 410 π.Χ.)

Στο τέλος διάλεξαν σα πιο χρήσιμη την ελιά, δέχτηκαν την Αθηνά για προστάτισσα και δώσανε τ' όνομά της στην πόλη τους. Ο κάμπος γύρω από την Αθήνα έγινε απέραντο λιόφυτο.

Ο Ποσειδώνας τραβήχτηκε χολιασμένος, παίρνοντας μαζί του τα νερά της περιοχής.

Από τότε, και για χιλιετίες, η Αθήνα έμεινε πλημμυρισμένη από ελιές, όμως κατάξερη και στερημένη από νεράκι...

________________

*Απόσπασμα από το βιβλίο της Νίτσας Τζώρτζογλου:

"Οι θεοί στον Όλυμπο και άλλες ιστορίες", Εκδόσεις Άγκυρα

Τώρα και με όσα διαβάσατε, τι λέτε; Σοφά δεν έπραξαν οι άνθρωποι και έβαλαν πρώτο γράμμα της αλφαβήτας το Α; Αρχή της σοφίας, δηλαδή της Αθηνάς. Κι ακόμη σοφότερα οι κάτοικοι της περιοχής μας διάλεξαν τη δική της προστασία και τα δικά της δώρα. Ο Ποσειδώνας όμως είναι αλήθεια πως το παρατράβηξε. Και συνεχίζει ακόμη. Η ξηρασία εξακολουθεί και σήμερα να ταλαιπωρεί τους σύγχρονους Αθηναίους. Το νερό που χρειαζόμαστε έρχεται από πολύ μακριά, αλλά κι αυτό χρόνο το χρόνο λιγοστεύει.

Εδώ που τα λέμε έχουμε κι εμείς οι άνθρωποι μεγάλη ευθύνη. Μην τα φορτώνουμε όλα στον καημένο τον Ποσειδώνα. Εμείς που αν και κάποτε οι παππούδες μας διάλεξαν τη θεά της σοφίας να τους προστατεύει, καθόλου σοφά δε φερνόμαστε και αφήνουμε το νεράκι να χάνεται. Ή κάνουμε χίλια δυο άλλο ανόητα πράγματα που το καταστρέφουν και το μολύνουν. Γι' αυτό, ακόμη και σήμερα να έρχονταν οι δυο θεοί να αγωνιστούν μπροστά μας, την Αθηνά θαρρώ και πάλι θα έπρεπε να διαλέξουμε. Γιατί χειρότερο και από το νερό είναι να μας λείπει η σοφία και το μυαλό.

Πάντως, εμείς τα παιδάκια της πρώτης, καλού κακού αποφασίσαμε να καλοπιάσουμε και τον Ποσειδώνα. Όχι πως περιφρονούμε την Αθηνά, αλλά όπως έλεγαν και οι αρχαίοι παππούδες μας:

ΣΥΝ ΑΘΗΝΑ ΚΑΙ ΧΕΙΡΑ ΚΙΝΕΙ

Δηλαδή μην τα περιμένεις όλα από την Αθηνά, κούνα κι εσύ τα χεράκια σου! Έτσι κι εμείς αποφασίσαμε να τα κουνήσουμε, και τα χεράκια μας και τα ποδαράκια μας. Και μια και δυο στείλαμε αίτηση στη HELMEPA να γίνουμε μέλη της. Στη HELMEPA JUNIOR, που είναι μια παιδική περιβαλλοντική οργάνωση με στόχο την προστασία της θάλασσας, του βασίλειου ποιου άλλου; του Ποσειδώνα φυσικά! Γι' αυτό και η HELMEPA αυτόν έχει σύμβολο, τον αρχαίο θεό της θάλασσας:

Και για να λέμε την αλήθεια, δεν το κάναμε μόνο για να μας λυπηθεί ο Ποσειδώνας. Αλλά και από μεγάλη αγάπη για τη θάλασσα. Γιατί η θάλασσα είναι ζωή. Ζωή για όλη τη γη αφού από τη θάλασσα λένε οι επιστήμονες πως ξεκίνησαν οι πρώτοι ζωντανοί οργανισμοί. Ζωή όμως και για την πατρίδα μας, την Ελλάδα. Μια χώρα που την αγκαλιάζει η θάλασσα και μια χώρα που για χιλιάδες χρόνια είναι στενά δεμένη μαζί της.

Από τα αρχαία ακόμη χρόνια οι Έλληνες ρίχτηκαν με καραβάκια τους στη θάλασσα και απλώθηκαν σε όλες τις ακτές της Μεσογείου. Θαλασσοπόροι και ταξιδευτές μέσα από τους θαλάσσιους δρόμους ανέπτυξαν το εμπόριο αλλά και πήραν και έδωσαν πολιτισμό. Και σήμερα οι ναυτικοί μας συνεχίζουν την ίδια παράδοση και η ελληνική ναυτιλία είναι η μεγαλύτερη ναυτιλία στον κόσμο.

Μπορούμε λοιπόν εμείς να μην αγαπάμε και τον Ποσειδώνα; Και μπορούμε να μην αγαπάμε τη θάλασσα και να αγωνιζόμαστε για την προστασία της;

Σ' αυτόν τον αγώνα θέλουμε μάλιστα να ζητήσουμε υποστήριξη και από τους καινούριους Ευρωπαίους φίλους μας. Τα σχολεία που συνεργάζονται με το δικό μας στο πρόγραμμα Comenius. Είμαστε σίγουροι πως κι εκείνοι αγαπούν πολύ τη θάλασσα γιατί και οι δικές τους πατρίδες βρέχονται απ' αυτήν. Και οι περισσότερες από τις χώρες αυτές έχουν μεγάλη ναυτική παράδοση, όπως κι εμείς: Αγγλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία. Αλλά και οι άλλες τρεις χώρες, Σλοβενία, Πολωνία και Ρουμανία, βρέχονται κι αυτές από θάλασσα. Μάλιστα στη Ρουμανία βρίσκεται και το μεγάλο λιμάνι της Κωνστάντζας, στο ίδιο ακριβώς μέρος που οι πρόγονοί μας είχαν ιδρύσει αποικία με το όνομα Τόμοι!

Ο Ποσειδώνας μας ταξίδεψε κάποτε ως εκεί, και στους Τόμους αλλά και σε πολλούς άλλους τόπους της Ιταλίας και της Ισπανίας, και μέσα από το δικό του κράτος ταξιδεύουν σήμερα οι ναυτικοί μας στα λιμάνια όλων αυτών των χωρών που το σχολείο μας συνεργάζεται. Η δασκάλα μας, που στα νιάτα της ήταν ναυτικός, θα έχει πολλά να μας πει στη διάρκεια του προγράμματος για τα λιμάνια αυτά. Τη Βαρκελώνη, τη Γένοβα, τον Τάραντα, τη Λισαβώνα, το Εδιμβούργο... Και πού ξέρετε; Μπορεί να βρούμε και παππούδες και θείους που έχουν ταξιδέψει, και να βοηθήσουν και εκείνοι το ταξίδι μας και τη γνωριμία μας με αυτούς τους τόπους. Ένα ταξίδι που είστε όλοι καλεσμένοι να το ακολουθήσετε.

Και μη μας πείτε πως δε σας αρέσει η ιδέα; Εμείς οι Έλληνες έχουμε τα ταξίδια και την περιπέτεια στο αίμα μας. Σε θάλασσες και στεριές. Από τον καιρό ακόμη του ομηρικού Οδυσσέα, του πολυμήχανου βασιλιά της Ιθάκης, που όργωνες τις θάλασσες για δέκα χρόνια μέχρι να φτάσει στο νησί του. Και ξέρετε ποιον είχε πάντα προστάτη του στις δύσκολες στιγμές; Α, όχι τον Ποσειδώνα... Μ' αυτόν είχε καταφέρει και ο Οδυσσέας να τα τσουγκρίσει. Η Αθηνά, η θεά της σοφίας, τον παράστεκε.

Γιατί και σε θάλασσα και σε στεριά, εκείνο που περισσότερο μας χρειάζεται είναι το μυαλό και η γνώση. Αυτό ακριβώς συμβόλιζε και η Αθηνά για τους αρχαίους Έλληνες. Τη δύναμη της γνώσης και του νου. Κι ο Ποσειδώνας; Τη δύναμη της φύσης. Αυτή τη δύναμη που ο σοφός άνθρωπος ξέρει πάντα να σέβεται και να διδάσκεται απ' αυτήν. Κι αυτό είναι και το νόημα του αρχαίου μύθου για τον αγώνα των δύο θεών, της Αθηνάς και του Ποσειδώνα. Ο σεβασμός στη φύση αλλά ο μεγαλύτερος ακόμη σεβασμός στο ξεχωριστό όπλο που εκείνη πάλι μας χάρισε, στο νου και στη συνείδησή μας.

Να γιατί το πρόγραμμά μας φέτος ΑΘΗΝΑ ΚΑΙ ΠΟΣΕΙΔΩΝΑ θα ονομάσουμε. Με σύμβολα την ελιά και το νερό. Τι άλλο καλύτερο υπάρχει για να συμβολίσουμε την πατρίδα μας;